Zonder dat we het doorhebben glippen we het kapitalistische tijdperk uit.
Deze verandering ontstaat door informatie technologie, nieuwe manieren van werken en de (echte) deel economie.
Het kapitalisme blijft nog even hoor maar het het begin van het einde is gestart.
Als je mee wilt slopen moet je onderstaande even lezen. Slopen is in deze een constructieve handeling.

Links en Rechts

De laatste 25 jaar sloopt het kapitalisme het linkse ideaal. Niks collectief. Ieder voor zich. Individualisme verving solidariteit en compassie. Verenigingen, kerken en talloze andere collectieven donderden in elkaar of kunnen geen besturen meer vinden of vormen. Als je een hekel hebt aan het kapitalisme en het meemaakte dan kan het een behoorlijk traumatische ervaring zijn. Maar er is een weg naar buiten. Het kapitalisme wordt binnenkort afgeschaft door nieuwe inzichten, waarden en technieken die vandaag aan het ontstaan zijn.

De vervanging van het kapitalisme door het post kapitalisme zal door schokken worden versneld. Schokken als het terrorisme in Parijs en Brussel, Nigeria, enzovoort. Voetbalterrorisme tijdens grote toernooien. Het uitmoorden van homo’s omdat het moet van Allah.. Talloze andere vormen van geweld. Grote vluchtelingenstromen als gevolg. Een nieuwe mens is nodig.

En die is aan het opstaan.

Drie oorzaken instorting kapitalisme

1. Informatie technologie en verdere robotisering
Zorgt dat we minder hoeven werken en vele banen komen op de tocht te staan door de geroemde en tegelijk gehate robot. Deze week ontsnapte er al een uit een laboratorium in Frankrijk. Gelukkig wordt er gewerkt aan een soort dodemansknop voor deze o zo slimme wezens. (Zijn het wezens?) Hoe gaan we ons geld verdienen als we weg zijn geautomatiseerd? Of vervangen door een schoonmaak robot?

2. Internet zorgt voor een ongelofelijke transparantie maar ook afbraak in prijzen.
Ook al kun je nooit precies de juiste ticketprijs vinden 🙂 Het is allemaal op te zoeken en met wat moeite goed te vergelijken. Daar gaat trouwens binnenkort ook gewoon robotjes voor worden ingezet. Die zijn dan wel weer makkelijk.

Alle informatie die er is zorgt voor een prijsvorming in de markt die niet houdbaar zal blijken en veel bedrijven doet instorten op termijn. De enorme groei van webshops en kaalslag in winkelstraten is daar een voorbeeld van. Waar niemand bij stilstaat is dat je online eigenlijk maar op 1 ding kan concurreren: Prijs. Dat is mooi voor de consument maar drijft onherroepelijk de prijs omlaag en omlaag en omlaag. Tot de bodem. Even leuk maar: Boem! Bankrupt. Je kunt dat vrije markt noemen en dat is het natuurlijk ook maar leidt onherroepelijk tot de bodem.

De reactie hierop van Silicon Valley is het vormen van monopolies online zoals Facebook, Google e.a. die hun verdienmodel baseren op het verzamelen van zoveel mogelijk van jouw informatie en dit vastleggen in grote zwarte dozen waar niemand bij kan of niemand verder van weet. Zelf jij kan er niet meer bij. Het is ook niet meer van jou! Je kunt er wel bij als je betaalt als adverteerder. Jouw data wordt online minimaal 100 keer verhandeld. Dit is ook onhoudbaar. Informatie en ideeën moeten vrij zijn en willen ook vrij zijn. Hiertegen gaan mensen in opstand komen als het besef daar is. Yoors is hierop al een bescheiden reactie. Alles op Yoors is en blijft van jou. Er wordt niets verhandeld. Inkomsten worden verdeeld. Google is misschien niet evil. Het systeem van winstmaximalisatie waar ze inzitten dwingt ze evil te zijn. Er MOET altijd meer worden verdiend over jouw rug met jouw data. En dat gaat nu al gierend uit de bocht. Daarom gaan we met z’n allen uitstappen. Heb je er wel eens bij stil gestaan dat Facebook zonder jou en je vrienden een volkomen lege huls is met als waarde 0 ? Ter illustratie: In de eerste drie maanden van dit jaar verdiende Facebook 1.5 miljard dollar. Heb jij daar een cent van gezien?

Per gebruiker zette Facebook gemiddeld 3,32 dollar om. Een jaar geleden was dat 2,50 dollar, maar in het vierde kwartaal van 2015 lag de omzet per gebruiker nog op 3,73 dollar. Het meeste geld wordt binnengehaald met Amerikaanse en Canadese gebruikers, 12,43 dollar. Een Europese gebruiker leverde gemiddeld 3,98 dollar op.

Even tussendoor: Uber en Airbnb helemaal geen ‘deel’ economie

• Ze delen juist niets! Ze verdelen en heersen. De Ubers, Airbnb’s lijken haast goede doelen organisaties als je ze moet geloven. Maar dit zijn ze duidelijk niet. Ze zetten geen deeleconomie neer. Het is een verdeel en heers economie. Leg uit! Ze verzamelen alle data van bijvoorbeeld alle verhuurbare kamers of auto’s en verhuren deze via het platform. Brengen vraag en aanbod bij elkaar en forceren deze partijen in hun systeem. Het liefst een monopolistisch systeem zodat alle relevante informatie daarin vastligt. Je kunt er niet meer omheen als je je kamer wilt verhuren. Zij bepalen tarieven en nemen een heel groot gedeelte van de winst. Jij moet je uitstekend gedragen anders krijg je te weinig sterretjes. Je huurder moet zich nog beter gedragen anders krijgt deze maar een sterretje van jou. Jullie zitten allebei vast in het systeem. Is dat vrijheid? Is dat delen? Is een relatie dan een echte relatie? Of verschuiven zo alle relaties naar transactionele constructies? Waar de review bepalend wordt voor je stemming in plaats van het leuke kontje van je huurster? Ook hier geldt de kapitalistische wet: De winst moet gemaximaliseerd van de aandeelhouders. Ze zullen dus verhuurders en chauffeurs uitknijpen tot deze dikke doei zeggen en een alternatief starten.

3. Spontane samenwerkingen zonder winstoogmerk: Purpose Economy

Voor de nieuwe generatie is zingeving veel belangrijker dan een hoog salaris. Ze voelen intuïtief aan dat je niet gelukkig wordt van een hoop geld en dat je baan ook zin moet hebben. Zeker als je je hele leven moet werken. Net zoals gebruik belangrijker wordt dan bezit. Het bekendste voorbeeld is natuurlijk de auto. Waarom moeilijk doen in de stad met een lastige auto als ik overal bij iemand in kan stappen of er een kan huren voor mijn verhuizing. Verder geen zorgen en kosten. Dat ‘instappen’ gaat of gewoon weer spontaan gebeuren of wordt mogelijk gemaakt door gedecentraliceerde bedrijven levend op de Blockchain die je kunnen bieden wat Uber biedt maar dan zonder een centraal punt wat de winst opstrijkt. Er zijn nu al bedrijven aan het ontstaan die eigenlijk geen bedrijven zijn maar individuen die iets heel goed kunnen en dit wordt op de blockchain samengevoegd tot een complete dienst voor jou. Het individu verdient er iets mee. Jij hebt je ritje. Je weet niet eens wie de match heeft gemaakt maar je ritje zal optimaal zijn.

Wikipedia de grootste informatie verzameling op aard is ook gewoon een produkt van vrijwilligers gewoon omdat het kan en ook moet.Ze hebben uitgerekend dat je 3 miljard dollar per jaar zou kunnen verdienen met advertenties op Wikipedia. Maar we doen het niet. Informatie moet vrij zijn. Die redenatie hanteert Elon Musk van Tesla trouwens ook. Hij verafschuwt patenten en deelt alle Tesla kennis. Patenten werden ooit bedacht om kennis te delen maar tegenwoordig vooral ingezet om je concurrent voor te blijven of gewoon dwars te zitten. Dit doen de zogenaamde patenttrollen. Weet je dat hierdoor heel veel ontwikkeling ook NIET plaatsvindt?

Ik wil contact tussen jou en mij

Gedurende het kapitalistische tijdperk zijn we het contact met elkaar verloren. Er zijn zelfs bewijzen dat veel verslavingen ontstaan omdat we geen contact meer met elkaar hebben en dan maar een ander vriendje kiezen zoals een drug of alcohol. Hoezo evolutie ? We kunnen als enige diersoort echt communiceren en contact maken maar het lijkt achteruit te gaan soms. Als ik iemand probeer aan te spreken op straat kijken ze me angstig en zeer bedreigd aan of er ontstaan zelfs situaties waar je je dreigt te worden aangevallen als een dier in nood wat naar je keel wil grijpen uit pure angst. ( Het valt me overigens op dat de babyboomers vaak het angstigst en zeer zuur zijn. Iemand een idee waarom? )

Ten diepste willen we dus contact. En daarom zie je nu als reactie toch weer spontane initiatieven ontstaan. Staat de nieuwe mens dan toch op? Het koken voor anderen. Studenten die inwonen bij bejaarden waar beide partijen grote baat bij hebben. We hebben echt contact nodig. Je eigen koe die je verdeelt met de buren. Gezamenlijke stads- en moestuinen. Coöperatieve verzekeringen, windmolenparken door Deense boeren. Directe verkoop van aardappelen uit de vrachtwagen van de boer in Griekenland. Opensource software en hardware. Bitcoin en Blockchain. (Revolutionair!)

Als je oplet zie je overal om je heen zulks mooi ontstaan. Er ontstaan hieruit ook organisaties die gaan voor minimum viable profit. Dus minimale winst om het doel te kunnen dienen. Maar het doel is en blijft het uitgangspunt. Vaak gecombineerd met duurzaam en groen. Geen strijkstokken. Boeven. Corruptie. Jos van Rey en talloze andere eigenbelang dienaren (PvdA, VVD, PVV enz.) maar gewoon allemaal voor hetzelfde doel.

We zijn in staat tot schitterende dingen maar iedereen moet het willen. En dat lijkt nu te gaan gebeuren uit pure noodzaak omdat inmiddels bijn iedereen aanvoelt dat het zo niet door kan gaan. Een groot verschil met vroeger toen we slaaf waren van de fabriek en geïsoleerd in onze dorpen en steden zaten is dat iedereen met iedereen verbonden is en letterlijk zijn verhaal kan delen.

In het westen is dat al heel normaal maar stel je voor dat je in Centraal Afrika ineens de prijs weet van de aardappels verderop door je mobiele connectie? Dat veroorzaakt onmiddellijk en voor altijd een enorm momentum bij die boer. Wij zijn alleen nog niet gewend aan het koppelen van een actie aan de wetenschap dat momenteel alles rot en doorgerot is. De politiek. Het voetbal. Integratie. En snel zal het ook niet gaan zolang er geld uit de pinautomaten komt. Er zullen daarvoor nog vele rampen en schitterende ongelukken gebeuren. Maar veranderen gaat het. En de verandering is gestart.

Van vroeger naar nu

De industriële revolutie werd in gang gezet. Het feodale model stortte in door een grote schok: Zwarte pest. Daarna waren er simpelweg te weinig mensen om op het land te werken wat de prijs opdreef en het model klapte in elkaar. Door het tekort werd technologische vooruitgang geforceerd. Het handels kapitalisme ontstond en de nieuwe technologie zorgde ook voor verdere emancipatie van de horigen. De drukpers. Boekhouden en plannen. Het kompas en daarbij snelle schepen. Het kapitalisme is gebaseerd op een informatie schaarste bij een van betrokken partijen. Juist die vrijheid van informatie zal het huidige systeem slopen. Niet door de Air bnb’s en de Ubers en de Facebooks die informatie over jou opslaan en je het daarna misbruiken of je er simelweg gen toegang toe geven. Je hebt weliswaar toegang maar weet niet wat er wordt opgeslagen. Wat er wordt bewaard. Wat er wordt verhandeld. Laat staan dat je met je eigen data aan de slag gaat om er bijvoorbeeld wat mee te verdienen of simpelweg je medische gegevens op een rijtje te hebben. Maar vrijheid van informatie is niet tegen te houden en de vrije informatie die er nu is op het internet corrodeert het huidige systeem al heftig. De sloop is al begonnen. Sloop je mee?

Henkjan

[email protected]

Bronnen :

• The end of capitalism has begun. The Guardian, Paul mason, Postcapitalism is published by Allen Lane on 30 July.
• Purpose Economy, Aaron Hurst.
• VPRO Tegenlicht.
• Verandering van tijdperk. Nederland kantelt, Jan Rotmans, 2014

Bron