Luister naar dit Artikel

Tot voor kort werd in Nederland nog wetenschappelijk onderzoek gedaan naar paranormale verschijnselen.

Wetenschapshistoricus Ingrid Kloosterman, die vorig jaar op dit onderwerp promoveerde, schreef een boek over dit verrassende onderzoeksveld.

Geesten, telepathie en psychokinese associëren we doorgaans niet met wetenschap. Toch bogen parapsychologen zich in de 20e eeuw in Nederland in een academische context over het paranormale.

Eerste Europese hoogleraar

Schrijver en psycholoog Frederik van Eeden maakte zich eind 19e eeuw al hard voor onderzoek naar bovennatuurlijke verschijnselen. Hij onderzocht verscheidene mediums.

De ‘founding father’ van de Nederlandse psychologie – Gerard Heymans – werd in 1919 de eerste voorzitter van de vereniging voor parapsychologisch onderzoek.

In 1953 werd Wilhelm Tenhaeff de eerste Europese hoogleraar in de parapsychologie aan de Universiteit Utrecht. Het onderzoek werd uitgevoerd in het Parapsychologisch Laboratorium.

Proef

Van 1974 tot 1986 telde de Universiteit Utrecht zelfs twee hoogleraren parapsychologie, onder wie Henri van Praag.

Wis- en natuurkundestudent Abraham Sally van Dam leek een telepathisch talent te hebben. Heymans deed in 1919 een proef met de student.

Hij kreeg een soort schaakbord met 48 vakjes voor zich en moest raden aan welk vakje de onderzoeker dacht.

Onnodige beperking

De student deed dat uitzonderlijk goed: hij raadde het 40 procent van de keren goed, terwijl de kans 1 op 48 was.

Als hij alcohol dronk, raadde hij het zelfs in driekwart van de gevallen goed. “Het bestaan van gedachteoverdracht wordt door deze proef buiten alle redelijken twijfel gesteld,” schreef Heymans.

De psychologie houdt zich inmiddels niet meer bezig met de ziel, maar met gedrag en hersenen. Kloosterman vindt dat een onnodige beperking: “Driekwart van de Nederlanders gelooft dat er meer is.”