Luister naar dit Artikel

Het toonaangevende medische tijdschrift de BMJ publiceerde vorige week een collegiaal getoetst artikel van John Appleby, directeur onderzoek bij de Nuffield Trust, dat gebruikmaakt van ONS-gegevens om het dodental in Engeland en Wales in 2020 in een historische context te bekijken.

In termen van het absolute aantal doden was 2020 het slechtste jaar sinds 1838, met uitzondering van het Spaanse griepjaar 1918 (merk op dat overzeese sterfgevallen, inclusief oorlogsslachtoffers, niet zijn meegerekend).

Als percentage van de bevolking was het echter pas het slechtste jaar sinds 2003.

Als je bovendien rekening houdt met het feit dat de bevolking ouder wordt en de cijfers naar leeftijd standaardiseert, was 2020 minder dodelijk dan 2008 en elk jaar daarvoor.

Appleby van zijn kant doet geen poging om het dodental door een pandemie te bagatelliseren, erop wijzend dat er pas in de vier voorgaande jaren een sterkere procentuele stijging was geweest dan het voorgaande jaar en dat was allemaal vóór 1941. Het was absoluut in strijd met de trend van afname van het aantal doden.

Een punt dat hij echter niet maakt, is dat de historisch lage niveaus van de afgelopen 11 jaar een ongewoon grote hoeveelheid ‘droog brandhout’ zouden hebben achtergelaten voor elk nieuw virus om door te branden. Bovendien had 2019 de laagste naar leeftijd gestandaardiseerde sterfte ooit, in die mate dat als je een gemiddelde van 2019 en 2020 nam, dat gemiddelde lager was dan in 2015, 2013, 2012 en elk jaar vóór 2011. Hoewel het redelijk is om op te merken (zoals Appleby doet) dat de coronavirus-epidemie zich voortzette tot in 2021, met een hoog sterftecijfer in januari en februari, is het moeilijk om dit als een wereldschokkend dodental te beschouwen. Het omvat ook lockdown-sterfgevallen als gevolg van een gebrek aan toegang tot medische zorg en andere ondersteuning en de psychologische impact van isolatie en verlies van levensonderhoud, die door de ONS wordt geschat op twee vijfde van het totale dodental.

De grafieken maken ook duidelijk dat eerdere soortgelijke pandemieën, zoals in 1957 en 1968, slechts een bescheiden impact hadden op de mortaliteit en slechts gedurende een jaar of twee, ondanks het gebrek aan vaccins of sociale interventies. Er is niets aan deze ziekte om te denken dat het langetermijnpatroon anders zou moeten zijn dat een soort radicale, permanente verandering zou rechtvaardigen in de manier waarop we omgaan of ons leven organiseren. Het is belangrijk om te onthouden dat ons immuunsysteem weerstand ontwikkelt en behoudt tegen een groot aantal ziekteverwekkers door er vaak aan te worden blootgesteld, en dat sociaal isolement, waar het niet alleen ondoeltreffend is, ons de mogelijkheid kan ontnemen om onze immuniteit op peil te houden.

Bronnen: BMJ