Naar menselijke maatstaven is Venus geen leuke plaats. Voor een wereld vernoemd naar een Romeinse godin van liefde en schoonheid, is het echt het giftige, oververhitte hellscape. Maar het was niet altijd zo.

In een nieuwe studie beweren wetenschappers dat het oude Venus ooit het leven naast oceanen van vloeibaar water had kunnen ondersteunen, totdat een mysterieus opduikend evenement gebeurde dat alles ongeveer 700 miljoen jaar geleden wegnam.

“Onze hypothese is dat Venus misschien al miljarden jaren een stabiel klimaat heeft gehad”, zegt planeetwetenschapper Michael Way van het Goddard Institute for Space Studies van NASA.

“Het is mogelijk dat de bijna-wereldwijde resurfacing-gebeurtenis verantwoordelijk is voor de transformatie van een aardachtig klimaat naar het helse hot-house dat we vandaag zien.”

Het onderzoek – vorige week gepresenteerd op de EPSC-DPS Joint Meeting 2019 in Genève, Zwitserland – bouwt voort op twee eerder gepubliceerde studies van Way en zijn team, en gerelateerde artikelen die gevirtualiseerde Venus-achtige werelden en topografieën modelleren.

Het resultaat, zegt het team, is dat 3D GCM (algemeen circulatiemodel) wiskundige modellering het ‘optimistische’ beeld ondersteunt dat Venus ‘het grootste deel van zijn geschiedenis doorbracht met oppervlaktewater, plaattektoniek en vervolgens een stabiel gematigd klimaat kende verwant aan dat van Aarde door een groot deel van haar eigen geschiedenis”.

Deze periode van aarde-achtige klimaatstabiliteit met vloeibaar water in de oceanen van Venus kan tot 3 miljard jaar hebben geduurd, denken de onderzoekers, op basis van een aantal simulaties van hoe de klimaatomstandigheden van de oude planeet er mogelijk uitzagen.

Over een aantal hypothetische scenario’s die op verschillende punten in de geschiedenis worden uitgevoerd – waarbij zowel diepe (310 meter diep) als ondiepe (10 meter diep) gesimuleerde oceanen worden overwogen, en een waterwereldscenario waarbij een denkbeeldige oceaan als ‘aquaplanet’ Venus bedekte – de resultaten suggereren dat de oude Venus vloeibaar water had kunnen ondersteunen, met gematigde oppervlaktetemperaturen op de planeet van 20 tot 40 graden Celsius (68 tot 104 Fahrenheit).

Althans, dit was al 4,2 miljard jaar geleden het geval, tot ongeveer 700 miljoen jaar geleden. Ergens rond die tijd gebeurde er iets op Venus, en sindsdien is de planeet ongelooflijk heet geweest, met een giftige, warmte-houdende ‘broeikaseffect’-atmosfeer gedomineerd door kooldioxide en stikstof.

Deze atmosferische samenstelling is een groot deel van de reden achter de buitengewoon hoge temperaturen en atmosferische druk van Venus; maar hoe is de ‘zuster’-planeet van de aarde op deze manier gekomen?

“Er gebeurde iets op Venus waar een enorme hoeveelheid gas in de atmosfeer terechtkwam en niet opnieuw door de rotsen kon worden opgenomen”, zegt Way.

“Op aarde hebben we enkele voorbeelden van grootschalige ontgassing, bijvoorbeeld de oprichting van de Siberische vallen 500 miljoen jaar geleden die gekoppeld is aan een massale uitsterving, maar niets op deze schaal. Het heeft Venus volledig getransformeerd.”

We kunnen natuurlijk niet met zekerheid zeggen dat Venus het leven heeft geleid op basis van het nieuwe onderzoek. Maar modellering geeft aan dat de planeet ooit eens bevorderlijk is geweest voor het ondersteunen van leven, gebaseerd op het potentieel voor vloeibaar water en een gematigde, vergevingsgezinde atmosfeer.

We weten niet precies wat er is gebeurd. In de onderzoekersversie van de gebeurtenissen werd een aarde-achtige carbonaat-silicaatcyclus (waarbij CO2 op natuurlijke wijze uit de atmosfeer wordt verwijderd door te worden geabsorbeerd in rotsen) onderbroken op Venus, mogelijk door een periode van intense vulkanische activiteit, waarbij magma vast werd op de het oppervlak van de planeet, waardoor de cyclus wordt opgeschort en wordt voorkomen dat het gas opnieuw wordt geabsorbeerd.

Als ze gelijk hebben, betekent dit niet alleen dat Venus ooit het leven had kunnen ondersteunen, maar betekent ook dat planeten zoals Venus – over het algemeen als bewoonbaar beschouwd vanwege de nabijheid van hun gaststerren – uiteindelijk misschien niet zo onvruchtbaar zijn.

“Onze modellen tonen aan dat er een reële mogelijkheid is dat Venus bewoonbaar en radicaal anders zou kunnen zijn dan de Venus die we vandaag zien,” zegt Way.

“Dit opent allerlei implicaties voor exoplaneten gevonden in de zogenaamde” Venus Zone “, die in feite vloeibaar water en gematigde klimaten kan herbergen.”

De bevindingen werden gepresenteerd op de EPSC-DPS Joint Meeting 2019.

Bronnen:

Science Alert